Angst is een goede raadgever

Eén van de sprekers tijdens ons symposium over duurzame inzetbaarheid op 24 november was Victor Lamme, neuroweten-
schapper. Hij gaf aan dat we in hoge mate worden geregeerd door ons onderbewust-
zijn op basis van een drietal basale principes: we reageren op vormen van waardering; we blijven het liefst bij de groep en we reageren op angstgevoelens. Ons zogenaamde ‘rationele brein’ zoekt vervolgens de argumenten om reeds in ons onderbewustzijn gemaakte keuzes te rationaliseren.

Als de mens zo in elkaar steekt, maakt dit opnieuw duidelijk dat we veel meer op onze intuïtie moeten afgaan. Protocollen en besluitvormingsdocumenten zijn niet meer dan hulpmiddelen om ons onderbuikgevoel onder woorden te brengen en op gestruc-
tureerde wijze te verifiëren of we het bij het juiste eind hebben. 

Nederland lijkt doorgeschoten in het rationele denken. We moeten terug naar het gevoel. Dat gevoel zegt ons eerder of het pluis is of niet dan een checklist. De menselijke geest is een supercomputer die snel een inschatting kan maken. We moeten er alleen op leren vertrouwen dat zo’n oordeel geen willekeur is, maar de uitkomst

van een supersnelle verwerking van informatie, analyse daarvan en oordeelsvorming. In dat licht is de nieuw geformuleerde strategische beleidsvisie van de vereniging niets anders dan een verslag en een communicatiestuk. Het legt nog eens vast wat we vinden. We zoeken daarin de collectiviteit en omdat we zeggen wat we doen en waar we voor staan, weten leden, medewerkers en externe stakeholders waar ze aan toe zijn.

Angst is een goede raadgever. De primaire reactie om ons van angst te verwijderen, veiligheid te zoeken, heeft ook voor het verenigingsbeleid relevantie. De angst om een baan kwijt te raken kan worden ver-
minderd door dit te compenseren met een grotere mate van werkzekerheid. De angst om geconfronteerd te worden met financiële tegenvallers kan worden ondervangen door ervoor te zorgen dat zaken administratief op orde zijn. Door successen te vieren ontstaat enthousiasme en een positieve ‘vibe’. We zijn gewend ons op problemen te storten en die op te lossen. Dus wachten we tot zich problemen voordoen. In dat licht is het denken in termen van preventie een enorme uitdaging. We hebben geen problemen, maar zien uitdagingen. Die zien we ook de komende jaren.