Escape
"De wet of regel is geen doel op zich, maar een middel om een hoger doel te bereiken."
Het is moeilijk uit te leggen dat kinderen in een landelijke rekentoets leren dat een plus een twee is, terwijl ze later in hun werk zullen leren dat een plus een vaak drie is. Denken in termen van win-win levert meer kansen op dan de een de lusten en de ander de lasten. Denken in kansen en gedeelde ambities, in kostendeling en resultaatverhoging is iets anders dan denken in risico’s, domeinen, schotten en in regels. Regels zijn ooit bedacht om processen te faciliteren en onze normen en waarden in een set van afspraken vast te leggen. Vervolgens wordt uitsluitend nog getoetst of we ons aan deze afspraken houden. Creativiteit en ondernemerschap verdragen zich moeilijk met de toenemende neiging tot risicomijding. De grootste uitdaging op dit moment is niet de technologische, maar sociale innovatie. Technisch kan veel meer dan we in sociaal-maatschappelijk opzicht hebben kunnen bijbenen. In dit opzicht zijn jongeren overigens veel flexibeler dan ouderen. Onze wetten en regels frustreren ontwikkelingen eerder dan dat zij deze faciliteren en sturen. |
We proberen met de kennis van nu de wereld van morgen te regelen, op basis van inzichten van gisteren. Misschien is het daarom goed om aan alle wetten en regels een experimenteerartikel toe te voegen. Dat betekent dat het mogelijk zou worden om af te wijken, mits sprake is van een win-win situatie. De wet of regel is namelijk geen doel op zich, maar een middel om een hoger doel te bereiken. Zolang we dat hogere doel voor ogen houden, ontstaat er ineens ruimte. Dat vraagt enerzijds vertrouwen, anderzijds ook aandacht voor transparantie en verantwoording. Verantwoording achteraf, wel te verstaan. High-trust, high penalty. Als we daar in de sector zorg en welzijn eens naartoe zouden kunnen, wat zou dat een ruimte bieden. Gerard Nederpelt
|