De goede balans

Daarvoor is een ander profiel bestuurder nodig. Eefting: “Een goede leider laat een organisatie niet alleen bestaan, maar ook leven en innoveren. Leiderschap is constant zoeken naar de goede balans.” Waar zo’n bestuurder aan moet voldoen? Eefting somt op: “Die durft kwetsbaar te zijn, is empathisch, reflecteert, stelt persoonlijke ontwikkeling als belangrijkste voorwaarde voor goede samenwerking, verbindt en stuurt op de bedoeling.” Daarnaast stimuleert een goede leider volgens Eefting het benutten van ieders talent: de juiste mens op de juiste plek. Het moeilijkst van alles voor een goede leider? “Je moet niet voorschrijven, maar voorleven”, aldus Eefting. “Je bént de visie.”

Dat betekent ook dat je als leider niet zomaar iets overneemt. “Veel zorgbedrijven gaan mee met hypes, zoals zelfsturende teams”, merkt Eefting. Ze ziet daar een veelgemaakte denkfout: “Dat je daardoor minder managers en leiders nodig hebt.” Maar zelfsturende teams vragen volgens Eefting weliswaar minder om management en control, maar om méér leiderschap. “Het is niet slechts een structuurverandering, maar een cultuur-
verandering. Die begint bij de cultuurbepalers: de bestuurders en managers.” Eefting pleit voor een omslag van hiërarchie en commanderen naar faciliteren en inspireren: van ego- naar ecogestuurd.

Niet eenvoudig, wel noodzakelijk: “Wanneer een mensintensieve sector als de zorg deze leiderschapsslag niet maakt, ben ik ervan overtuigd dat innoveren lastig wordt en je als organisatie moeilijker aan medewerkers komt.”

Ideeën met energie

Eefting vat haar visie op leiderschap samen met de volgende uitspraak: ‘Het is de bedoeling dat je je hart volgt en je hebt je hoofd nodig om dat waar te maken – niet andersom!’ “In het nieuwe leiderschap zijn niet de bureaucratische systemen leidend, maar de werkelijkheid. Systemen ondersteunen”, stelt Eefting.

Toch overheersen de systemen en structuren vaak nog in de zorg- en welzijnssector. Ook bij de Regionale Actieplannen Aanpak Tekorten (RAAT), signaleert Eefting. “Dit vraagt om nieuw leiderschap, maar ik zie de oude reflex: regels, kwaliteitskaders, hoe wordt het geld besteed?” Terwijl juist vertrouwen volgens haar hard nodig is. “Ga sturen op ideeën met energie, geef die een kans. Beloon de goede beweging in plaats van de bureaucratie!” Eefting ziet daarin een belangrijke rol weggelegd voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. “VWS moet het goede voorbeeld geven. Ook van hen hebben we leiderschap en vertrouwen nodig.”

Jubileumconferentie: leren van apen

Aanstaande vrijdag 21 juni viert WGV Zorg en Welzijn haar 25-jarig jubileum in de Apenheul. Tijdens deze conferentie horen de aanwezigen nog veel meer over Fenna Eeftings visie op leiderschap. Daarnaast vertelt gedragsbioloog Patrick van Veen van Apemanagement wat de sector zorg en welzijn kan leren van orang-oetans, chimpansees en ringstaartmaki’s. Dit ervaren de deelnemers ook in de praktijk: ze gaan het park in om de apen te ontmoeten!

Wat Eefting zelf graag van apen wil meenemen? “Het ondeugend mogen zijn, meer humor en plezier op de werkvloer”, reageert ze onmiddellijk. “Even lanterfanten, even fladderen. Met de juiste mensen op de juiste plek is daar genoeg gelegenheid voor. En humor is broodnodig voor innovatie.”